شیر بشقابی

از شیرهای بشقابی برای تنظیم کردن جریان و فشار مایعات استفاده می کنند. در شیرهای بشقابی، فشار مایع با تعداد دور دسته شیر متناسب است. عاملی که سبب مسدود شدن می شود در شیرهای بشقابی به دو حالت عمل می کند. در مورد اول با حرکت کردن به صورت عمودی فشار زیادی تولید می شود. در روش دیگر وقتی که شیر به صورت زاویه دار حرکت می کند باعث می شود که افت فشار پایین تر باشد. در شیرهای کروی جهت جریان باید مورد توجه قرار گیرد. اگر احتمال این وجود داشته باشد که قطعه از محور و دیسک جدا شود جریان از پایین دیسک وارد می گردد. در مواقعی که از شیرهای بشقابی در جهت قطع یا وصل کردن مایع استفاده می کنند جریان مایع باید از قسمت بالایی دیسک داخل گردد ، در این حالت فشار مایع سبب آب بندی شدن بهتر شیر بشقابی می گردد.

مجرابند شیرهای بشقابی به صورت یک دیسک است که قسمت انتهایی آن به حالت کروی یا مخروطی می باشد. در این حالت اگر شیر بشقابی بر روی یک حلقه نشیمن واقع شود مسیر را باز می کند و می تواند میسر جریان را نیز تنظیم نماید. به خاطر همین ویژگی، شیرهای بشقابی، از آن ها در جاهایی که سیال رد می شود به صورت سری بهره می برند. از شیرهای بشقابی در جاهای مختلف به همراه محرک های الکتریکی استفاده می کنند. این شیرها در حالت متال سیت استفاده می شوند. در حالت متال سیت ، جنس دیسک و نشیمن آن از نوع فلز می باشد. اگر از آن ها به صورت سافت سیت استفاده کنند استفاده از آن ها به صورت محدودتری صورت می گیرد.

 تفاوت های شیر بشقابی و شیر دروازه ای

 نشتی شیر بشقابی در هنگام بسته بودن از شیر کشوئی یا دروازه ای کمتر است و از دلایل آن می توان به این نکته اشاره کرد که در شیرهای بشقابی یک زاویه نود درجه ای ما بین مجرابند و نشیمنگاه وجود دارد که در نتیجه این امر وقتی شیر بشقابی بسته است در برابر جریان سیال می تواند فشار بالاتری را از خود بروز دهد و در این حالت انرژی جنبشی باعث می شود تا شیر بشقابی راحت تر بسته گردد و همچنین باز نشود.

ویژگی ها و مشکلات شیر بشقابی

شیر بشقابی دارای مزیت ها و معایبی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

مورد اول: در شیر بشقابی جهت جریان مایع برخلاف شیرهای دروازه ای است.

مورد دوم: با تغییر جهتی که در جریان مایع صورت می گیرد تنشی در شیر بشقابی ایجاد می شود.

مورد سوم: تنشی که در شیر بشقابی صورت می گیرد باعث می شود تا فشار مایع داخل لوله افت کند در نتیجه پایین آمدن فشار در شیر بشقابی از شیر دروازه ای بالاتر است.

مورد چهارم: پایین آمدن فشار در شیرهای بشقابی سبب می شود تا فرسودگی شیر بشقابی نسبت به شیر دروازه ای پایین تر باشد.

مورد پنجم: شیرهای بشقابی دارای مزایایی زیادی هستند که یکی از آن ها استفاده از شیرهای بشقابی برای کنترل کردن فشار جریان مایع می باشد.

شیرهای بشقابی در حالت بی اس 1873 و در بی اس 5322 عرضه و تولید می گردند و همچنین سایز آن ها بین سه و یک چهارم و چهل و هشت می باشد.

انواع مختلف شیربشقابی

شیرهای بشقابی به سه حالت مختلف مورد طراحی قرار می گیرند که این سه حالت شامل موارد زیر می گردد.

شیر بشقابی نوع Z Type Globe Valve:

شیر بشقابی نوع زِد از رایج ترین انواع شیرهایی است که در بازار مورد استفاده قرار می گیرد. شیر بشقابی نوع Z برای مایع آب استفاده می گردد. صفحه جداکننده و قسمت نشیمنگاه در شیر بشقابی نوع زِد به صورت زِد است.

شیر بشقابی نوع Y Type Globe Valve:

اگر بخواهیم پایین بودن افت فشار در میان شیرهای بشقابی را در نظر گیریم، شیربشقابی نوع y پایین ترین فشار را در میان انواع شیرهای بشقابی دارد. در شیرهای بشقابی نوع y یک زاویه چهل و پنج درجه ای در مسیر عبوری مابین مایع و نشیمنگاه است همین امر سبب پایین آمدن فشار می گردد. به دلیل ویژگی ذکر شده از شیرهای بشقابی نوع y جهت استفاده در مواردی که نیاز به فشار بالاست استفاده می شود.

شیرهای بشقابی Angle Type Globe Valve:

در طراحی این شیرهای بشقابی از زاویه نود درجه بهره برده شده است. در شیرهای بشقابی معمولی از زاویه صد و هشتاد درجه استفاده می شود اما در شیرهای بشقابی نوع آنجل زاویه ما نود درجه است. در حالتی که فشار و دما به صورت نرمال است شیرهای بشقابی نوع آنجل مانند شیرهای بشقابی معمولی کار می کنند. اگر مایع ای که جریان دارد از نوع خورنده باشد از شیرهای بشقابی آنجل استفاده می شود.

 انواع مختلف مجرابندهایی که در شیرهای بشقابی مورد استفاده قرار می گیرند:

مورد اول ( مجرابند کروی)

مجرابندهای کروی به همراه نشیمنگاه در یک ناحیه کروی واقع شده اند. از مجرابندهای کروی در جاهایی که دما و فشار پایین است استفاده می کنند. با این که شیرهای بشقابی معمولی از مجرابند های کروی استفاده می کنند تا جریان عبوری مایع را کنترل کنند اما به طور کلی از این مجرابند برای قطع یا وصل کردن جریان استفاده می کنند.

مورد دوم ( مجرابند ترکیبی)

در مجرابندهای ترکیبی از حلقه غیرفلزی محکم استفاده می شود. حلقه غیرفلزی باعث می گردد تا مجرابند سفت شود. از مجرابندهای ترکیبی در نواحی ای استفاده می شود که در آن بخار و آب گرم جریان دارد. مجرابندهای ترکیبی مقاومت خوبی در برابر سایش دارند و همین طور باعث می شوند تا شیر به طور کامل بسته گردد.

مورد سوم مجرابند سرپوش دار: مجرابند های سرپوش دار در مقایسه با مجرابند های کروی و مجرابندهای ترکیبی قادرند تا وضعیت را بهتر تنظیم کنند. مجرابندهای سرپوش دار طول بلند تری دارند و مخروطی می باشند.

بهترین شرایطی که در آن از شیر بشقابی استفاده می کنند:

حالت اول: وقتی درون گازها هیچ گونه ذره جامدی موجود نباشد.

حالت دوم: حالتی که در آن مایعات دارای هیچ گونه ذره جامدی نیستند.

حالت سوم: وقتی که سیستم در حالت خلا و دمایی پایین تر از صفر درجه باشد از آن استفاده می شود.

انواع شیرهای بشقابی بر مبنای اتصال بونت و بدنه آن

بونت  Screwed Bonnet

ساده ترین نوع شیرهای کروی بونت های screwed هستند. این نوع بونت دارای قیمت بسیار پایینی نیز می باشد.

بونتPressure-Seal Bonnet

از این نوع بونت در حالت هایی که فشار و دما  زیاد است استفاده می کنند. شیرهای  بشقابی که از این نوع بونت در آن ها  استفاده می شود به حالتی هستند که با افزایش فشار در قسمت بالایی بدنه فشار بر قسمت گسکت نیز بیش تر می شود و باعث می شود تا نشت بندی به صورت کامل صورت گیرد.

بونت جوشیWelded Bonnet

اگر نیازی به باز کردن شیر نباشد از این نوع بونت ها استفاده می شود. بونت های جوشی در مقایسه با بونت پیچ دار وزن پایین تری دارند.

بونت پیچ‌دار Bolted Bonnet

بونت پیچ دار بهترین بازار فروش را نسبت به سایر مدل ها دارد. بونت های پیچ دار در شیرهای کروی مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع مختلف دیسک شیر معمولی

دیسک مخروطی needele

دیسک های مخروطی در مقایسه با دیسک های دیگر دارای وضعیت قابل تنظیم تری هستند. از دیسک های مخروطی در انواع مختلفی استفاده می شود.

دیسک توپی Ball

از دیسک های توپی در مواقعی که فشار و حرارت پایین است استفاده می شود. دیسک های توپی قادرند تا جریان مایعات را محدود کنند ولی در حالت کلی از این دیسک ها برای باز یا بسته کردن جریان مایع استفاده می شود. جایگاه دیسک های توپی بر روی نشیمنگاه های مخروطی است.

دیسک کامپوزیتی Composition

بر روی دیسک های کامپوزیتی، رینگی سخت از نوع غیر فلزی قرار می گیرد. رینگ های غیر فلزی سبب مسدود شدن شدید تر می گردند. از این دیسک ها در جاهایی که آب داغ و بخار وجود دارد استفاده می کنند.

قیمت شیر بشقابی

همان طور که ملاحظه کردید شیر های بشقابی دارای انواع مختلفی هستند که شما باید با توجه به ورودی مجموعه کاربردی از آن ها انتظار دارید یکی از این انواع این شیر ها را انتخاب کرده و تهیه نمایید. برای قیمت شیر بشقابی مانند سایر شیر های موجود در بازار به فاکتور های مختلفی از قبیل برند سازنده، جنس شیر و اجزای داخلی آن، سایز شیر و … وابسته است.

مزیت های شیر بشقابی

• امکان تعمیر و تنظیم شیرهای بشقابی به راحتی امکان پذیر است.
• شیرهای بشقابی سرعت بالاتری برای قطع و وصل کردن نسبت به شیرهای دروازه ای دارند.
• شیرهای بشقابی به خوبی قادرند تا جریان سیال را به قطع و وصل کنند.
• اگر ارتباط دیسک با میله قطع شود می توان از شیرهای بشقابی برای چک ولو استفاده کرد.
• شیرهای بشقابی قادرند تا جریان مایع را به خوبی نگهداری کنند.

مشکلات شیرهای کروی یا شیرهای بشقابی

• احتمال افت فشار در آن ها وجود دارد.
• برای این که وضعیت شیرهای بشقابی را تغییر بدهید نیاز به نیروی بالایی دارید.
• اگر مقاومت یا اختلالی در جریان وجود داشته باشد باعث می شود تا فشار افت کند.
• اگر در لوله فشار بالایی جریان داشته باشد ضربه مایع می تواند باعث خرابی قسمت درونی گردد.
• اگر اندازه شیرهای بشقابی بسیار بزرگ باشد در هنگام باز کردن آن ها صدای بسیار بلندی ایجاد می شود.
• شیرهای کروی نسبت به سایر شیرها سنگین تر هستند.

نصب شیرهای کروی

هنگامی که فشار بالایی مورد نیاز نباشد جهت جریان مایع در شیرهای بشقابی به گونه ای است که باعث می شود تا فشار مایع در پایین دیسک قرار گیرد . این امر باعث می شود تا از پکینگ حفاظت شود و همین طور باعث عملکرد بهتر آن می گردد. در مواردی که میزان مصرف بالا است و همین طور از بخار استفاده می شود، شیرهای بشقابی به گونه ای نصب می گردند که فشار مایع در بالای دیسک باشد.

خرید شیر بشقابی

• از شیرهای بشقابی در موارد مختلفی استفاده می شود که از جمله این موارد می توان به روغن کاری و در سیستم هایی که افت فشار در الویت آن ها نباشد اشاره کرد.
• هنگامی که نیاز به کنترل جریان و آب بندی مناسبی است باید از شیرهای بشقابی استفاده شود.
• اگر ایمنی در درجه اول اهمیت باشد و همین طور نیاز باشد تا تخلیه گاز در فشاری بالا صورت گیرد از شیرهای بشقابی استفاده می کنند.
• برای این که عمل کنترل را به صورت خودکار انجام داد می توان از شیرهای بشقابی استفاده کرد.

بدنه شیر کروی یا بشقابی (Body Globe Valve)

 جنس بدنه شیرهای بشقابی با توجه به نوع مایع ،فشار آن و میزان گرما در نظر گرفته می شود در نتیجه شیرهای کروی یا بشقابی می توانند در حالت های فولادی ، آلومینیومی و استیل عرضه می گردند. از شیرهای بشقابی که از نوع چدن هستند برای آب در دمایی معادل هشتاد درجه استفاده می کنند. از شیرهای بشقابی که در آن ها از فلز استفاده می شود برای سیستم های بخار، صنعت نفت و پتروشیمی استفاده می کنند. اگر شیرهای بشقابی از نوع استیل باشند برای مایعات اسیدی و در جاهای مرطوب استفاده می کنند. از شیرهای بشقابی آلومینیومی برنزی برای مایعاتی که از نوع آب شور هستند استفاده می کنند. ساختمان بدنه شیرهای بشقابی به صورت ریخته گری و فورج عرضه می شوند.

پرسش های متداول شیر بشقابی

شیر بشقابی چه کاربردی دارد؟

برخلاف شیر های دیگر از شیر بشقابی می توان برای تنظیم جریان یا فشارها و همچنین قطع کامل جریان استفاده کرد. همچنین ممکن است مدتی به عنوان شیر تسکین دهنده فشار یا به عنوان سوپاپ چک استفاده شود. در مقایسه با شیر توپی، شیر بشقابی در موقعیت کاملاً باز افت فشار قابل ملاحظه ای دارد.

شیر بشقابی چگونه کار می کند؟

شیر بشقابی جهت یا مسیر خاصی برای جریان دارد. این نوع شیر ها را می توان به گونه ای تنظیم کرد که دیسک در مقابل یا در همان جهت جریان سیال بسته شود. وقتی دیسک در خلاف جهت جریان سیال بسته می شود، انرژی جنبشی سیال مانع بسته شدن می شود اما به باز شدن شیر کمک می کند.

کره درون شیر بشقابی چه عملکردی دارد؟

شیر بشقابی یک شیر حرکت خطی است که برای توقف، راه اندازی و تنظیم جریان سیال استفاده می شود. دیسک سوپاپ گلوب را می توان به طور کامل از مسیر جریان خارج کرد، یا می تواند مسیر جریان را کاملاً ببندد. در هنگام باز و بسته شدن شیر، دیسک عمود بر آن حرکت می کند.